sint catharinakerk, eindhoven

restauratievisie voor een cuypersicoon

De grote Sint Catharinakerk in Eindhoven is een product van de beroemde architect Pierre Cuypers. Hoewel zijn naam vooral verbonden is aan gebouwen als het Rijksmuseum en het Centraal Station in Amsterdam, was hij in de eerste plaats een architect van kerken. Hij ontwierp er meer dan honderd. De St. Catharinakerk is dan ook een vroeg hoogtepunt in zijn carrière. De kerk staat in Eindhoven bekend als een zoete inval waar iedereen terecht kan voor rust en een luisterend oor, maar ook voor muzikaal vermaak. Braaksma & Roos is al jaren betrokken bij restauratie werkzaamheden van de kerk en realiseerde in 2022 een gefaseerde restauratievisie voor het Rijksmonument.

Eén van Cuypers’ beste ontwerpen, zo typeert Cuypersbiograaf Wies van Leeuwen de Catharinakerk te Eindhoven. De kerk wordt beschouwd als een markant onderdeel van het oeuvre van de architect. De kerk heeft een ruim 70 meter hoog kathedraal torenfront met de twee ongelijke torens die symbolisch verwijzen naar Bijbelse figuren. In zijn ontwerpen liet Cuypers zich graag inspireren door symboliek en religie. “Het is verbazend hoe constructie, schoonheid en symbolisme altijd samengaan”, aldus Cuypers. Ook de omvangrijke portaalsculptuur is bijzonder, omdat deze in geen enkel ander Cuypers-gebouw voorkomt. In 2005 zijn de torens al gerestaureerd onder leiding van Braaksma & Roos projectleider Gerard Vreugdenhil. Nu worden andere belangrijke onderdelen volgens het restauratiemasterplan zorgvuldig aangepakt en hersteld.

Hoewel de St. Catharinakerk al eerder op specifieke plaatsen is gerestaureerd heeft het Rijksmonument duidelijk aandacht nodig. Het dak voldoet niet meer aan de eisen en de oorspronkelijke glans van het gebouw is vervaagd. Na een grondige analyse is een masterplan opgesteld waarin een overkoepelende restauratievisie – van gevelsteen tot glas in lood – is uitgedacht.

De restauratievisie voor de Sint Catharinakerk blijft zo dicht mogelijk bij het oorspronkelijke ontwerp van Cuypers. Onder andere het kenmerkende metselwerk, de kleurige schilderingen en natuurstenen reliëfs worden zo goed mogelijk hersteld. Veel van deze reliëfs zijn nu uit veiligheidsoverwegingen achter kippengaas gezet, maar spreken straks wederom tot de verbeelding. Ook de natuurstenen vloer maakt een terugkeer in de kerk. Tijdens de oorlog is de vloer verwijderd en vervangen door cement. Slechts een klein gedeelte van het oorspronkelijke Doornikse steen is overgebleven. Nu wordt deze vloer weer op de oorspronkelijke plekken teruggebracht. Het oorspronkelijke glas-in-lood is tijdens een bombardement in 1942 verloren gegaan, maar vervangen door een na-oorlogse variant. Ook deze kleurige ramen worden zorgvuldig gerestaureerd. De broodnodige restauratie van het dak wordt uitgevoerd met paarse leien uit Wales die aansluiten bij de eerder gerestaureerde torens.

De ‘Cathrien’ is sinds 1974 eigendom van de Gemeente Eindhoven. Het is een belangrijke plek in de stad en biedt een gevarieerd programma van concerten tot exposities en voorstellingen. En dit alles naast de reguliere kerkdiensten. Tijdens de restauratie blijft de kerk open voor het publiek.