Franciscus van Assisie, Oudewater
Een rijk gekleurde restauratieparel

Al ruim 10 jaar is Braaksma & Roos Architectenbureau nauw betrokken bij de restauratie van de rijksmonumentale Sint Fransciscuskerk in Oudewater. De kerk markeert het centrum van de kleine stad, waar een hechte gemeenschap op regelmatige basis graag bij elkaar komt. Na ruim honderd jaar trouwe dienst was het tijd voor een grootschalige restauratie waarbij het monumentale gebouw in meerdere fasen weer in ere hersteld werd.  

De Opgave

Samen werken aan een icoon

De majestueuze neogotische kruiskerk is gebouwd in 1882 en destijds ontworpen door Evert Margry, leerling van de beroemde architect Pierre Cuypers. Het gebouw laat zich kenmerken door de rijke en verfijnde decoraties zoals de fraai geïllustreerde dierenriem in het gewelf van de viering, het polychromeerwerk op de kolommen en wanden, en natuurlijk maken de gebrandschilderde glas-in-lood ramen het gebouw als gesamtkunstwerk compleet. Inmiddels tien jaar geleden werd Braaksma & Roos Architectenbureau gevraagd voor de restauratie van het koor, maar na een gedegen opname bleek dat de gehele fundering van de kerk volledig was verzakt. Om een duurzame restauratie te kunnen realiseren was ons oprechte advies om eerst de funderingsconstructie te herstellen, om zo een goed resultaat op de lange termijn te waarborgen. Een advies dat het startsein voor een jarenlange succesvolle samenwerking bleek!

Analyse

De oorspronkelijke glans oppoetsen

Door de verzakte fundering was de St. Franciscuskerk instabiel geworden, waardoor er aan de buitenzijde van de kerk scheuren in de gewelven, het metaal en het natuursteen ontwikkelden. Eerdere onderzoeken naar de bodem en heipalen hadden uitgewezen dat de houten palen, waar de kerk al ruim honderd jaar op rustte, zich inmiddels hadden overgegeven aan houtrot. Maar naast de buitenzijde leek ook de binnenzijde niet meer op wat het ooit geweest was. Ook het oorspronkelijk kleurrijke polychromeerwerk was duidelijk vervaagd en op sommige plekken compleet verdwenen ten gevolge van lekkage en vervuiling.

Onze Visie

Vakmanschap en maatwerk

Tijdens de restauratie hebben we zo veel mogelijk naar oorspronkelijk voorbeeld hersteld, en waar de ruimte er was technische verbeteringen toegepast. Met een scherp oog voor detail en ambachtelijke kwaliteit is er  zorgvuldig omgesprongen met alle ingrepen tijdens de werkzaamheden. Zo zijn verschillende nieuw geplaatste stenen afkomstig uit een elders gelegen bouwwerk, daterend uit dezelfde tijd en dus met gelijkwaardige kenmerken waardoor de uitstekend met de rest van de kerk versmelten. Ook andere materialen zoals mortel en metalen zijn met veel precisie afgestemd op het gebouw, maar ook op het toekomstig gebruik van de kerk.

Het resultaat

In allure hersteld

Met de gefaseerde restauratie staat de kerk weer stevig op z’n fundering en is instabiliteit niet langer een probleem. Het elegante kleuren palet is weer in oorspronkelijke contrasten hersteld waardoor de schilderingen weer spreken tot de verbeelding van de bezoeker. Ook de glas-in-lood ramen zijn museaal teruggeplaatst met een laag glas aan de buitenzijde, veilig voor weersomstandigheden en nog even kleurig als altijd. Het beschermglas is deze keer op de oorspronkelijke plaats namelijk ín de raamtraceringen geplaatst, in plaats van ervoor. Op deze manier blijft de expressieve vorm van de natuurstenen traceringen in tact.

Projectgegevens

Opdrachtgever:
R.K. Parochie Pax Christi
Team:
Braaksma & Roos Architectenbureau (restauratieplan, directievoering), Burgy Bouwbedrijf (coördinerend aannemer), Glasbewerkings bedrijf Brabant GBB (glas in lood), R. Bremer restaurateur (polychromeer werk)
Datum:
2009 - 2020
Status:
Rijksmonument
Omvang:
1000 m2
Programma:
Cultuur, Religie
Fotografie:
Arjen Veldt