Koningsplein Den Helder

wonen in de oude stad aan zee

In opdracht van Helder Vastgoed is Braaksma & Roos Architectenbureau gevraagd om het Helderse Koningsplein nieuw leven in te blazen. In het kader van een grootschalige revitalisering van de stad aan zee wordt ook het knooppunt van de Koningstraat, de Oostslootstraat en de Prins Hendriklaan opnieuw vorm gegeven. De inspiratie voor deze vernieuwing vloeit voort uit de architectuurtaal van de oude stad.

Door de jaren heen is de stedelijke structuur van Den Helder flink gewijzigd. De Koningsstraat veranderde van woonstraat tot woon-winkelstraat maar kampt inmiddels door een verschuiving van het commerciële centrum met veel leegstaande winkels. Met een nieuw stedenplan met het oog op herstel van het bestaande stedelijke weefsel keert de Koningstraat terug naar de oorspronkelijke vorm als woonstraat. Braaksma & Roos Architectenbureau is gevraagd om 10 eengezinswoningen te realiseren. De uitdaging ligt daarbij in het verenigen van oud en nieuw waarbij de charme van de prominente Koningstraat behouden blijft.

De stad is van oudsher nauw verbonden met het water. Op het noordelijke punt beschikte het over een grote marine basis van waaruit de meerdere druk bezochte grachten zich langs de flanken van de stad vouwden. Het Koningsplein was de spelverdeler van al deze bedrijvigheid met z’n directe aansluiting op de Koningsstraat, de statige Prins Hendriklaan en de nabij gelegen gracht en treinstation. De oude Koningstraat ontwikkelde zich in de eerste helft van de 20e eeuw van woonstraat tot bedrijvige winkelstraat. Diverse statige panden met elk een eigen karakter sierden beide zijden van de straten. In de loop van de tweede helft van de 20e eeuw en met de verplaatsing van het station naar het zuiden van de stad raakte het winkelgebied versplinterd door de stad. De Koningstraat transformeerde langzaam terug van winkelstraat naar woonstraat. Intussen was de Koningsstraat ter hoogte van het Koningsplein onderbroken door de nieuwe Oostslootstraat.

Vanuit de analyse laat de Koningstraat zich zien als een straat vol individuele identiteiten. Met de transformatie van woonstraat tot woon-winkelstraat zijn veel woonhuizen opgehoogd en uitgebouwd. Bijna elk huis had op den duur wel een erker, een extra verdieping en een sierlijke opengewerkte daklijst – elk op een eigen manier en vol detail. Één belangrijk overgebleven bouwwerk uit deze tijd is het prominente belastinggebouw. Om de charme van dit gebouw te benadrukken is de nieuwbouw ingetogen en minder hoog opgetrokken. Ook de hoek naar de Oostslootstraat krijgt een ruimtelijk accent. Deze straat vol ‘achterkanten’ krijgt twee nieuwe naar de straat gerichte woonhuizen waarmee het beter integreert met de rest van de wijk.

Dat de inspiratie afgeleid is uit de oude Koningstraat is duidelijk terug te vinden in de verschillende nieuwe woningen. Raampartijen op de begane grond doen denken aan de grote winkelpuien die hier ooit zaten. Details zoals verdiepte entree-nissen, opengewerkte daklijsten, erkers en segmentbogen maken een onmiskenbare referentie naar het verleden, maar met een eigentijdse invulling. Iedere woning heeft duidelijk zijn eigen karakter in de straat, maar om de rust te bewaren zijn een aantal optische lijnen doorgetrokken. De natuurstenen plint en het warme ton-sur-ton kleurenpalet zorgen voor harmonie in het geheel.

Ook de Oostslootstraat krijgt een nieuwe invulling; van doorsteek-straat voor grote voertuigen tot kleinschalige woonstraat met twee nieuwbouwwoningen. De hoge hoekwoningen van de Koningstraat en de Oostslootstraat markeren de overgang van de prominente Koningstraat naar de meer besloten woonwijk.