Het voormalig kantoorgebouw van het Ministerie voor Landbouw en Visserij is eind 2020 in opdracht van de gemeente Den Haag getransformeerd tot woonlocatie voor mensen zonder thuis of permanent dak boven hun hoofd. Met de uitvraag in maart 2019 en oplevering in november 2020 was dit project niet alleen qua planning een interessante opgave, maar ook in de circulariteitsdoelstelling en de wens voor een energieneutraal gebouw.
schenkweg, Den Haag circulaire transformatie van ministerie tot opvanglocatie
de opgave
nieuwe huisvesting
Het uit 1968 afkomstige kantoorgebouw is ontworpen voor het ministerie voor Landbouw en Visserij. Gebouwd tijdens de hoogtijdagen van de koude oorlog beschikt het pand zelfs over een eigen atoomkelder. Inmiddels is het niet langer in gebruik door het ministerie en wordt het in opdracht van de gemeente Den Haag getransformeerd tot opvanglocatie. De locatie aan de Schenkweg vormt de vervanging voor de opgeheven opvanglocatie aan de Sportlaan. In de locatie aan de Schenkweg kunnen bewoners 24 uur per dag verblijven en krijgen ze professionele ondersteuning bij diverse zaken.
analyse
ingetogen verfijning
Door de jaren heen heeft het pand al een aantal verbouwingen ondergaan waarmee veel van de oorspronkelijke verfijning verloren is gegaan. Elementen uit de oorspronkelijke vormgeving zoals de sobere toon, het horizontale lijnenspel en de zorgvuldige compositie krijgen opnieuw vorm nieuwe ontwerp.
visie
vindingrijk ontwerpen
Naast zo veel mogelijk te behouden van de bestaande kwaliteiten was het uitgangspunt het zo circulair mogelijk herontwikkelen van het gebouw. Hiervoor wordt niet alleen op ontwerpkracht gerekend, maar ook op vindingrijk en oplossingsgericht ingenieurschap. Het betonnen skelet en bijbehorende trappenhuizen verkeerden nog in uitstekende staat en werden daarmee de circulaire kapstok voor het ontwerp. Daarnaast is de nieuwe indeling zo veel mogelijk gebaseerd op de aanwezige gemetselde scheidingswanden om de hoeveelheid sloopafval te minimaliseren.
resultaat
circulariteit centraal
Zo veel mogelijk van het aanwezige materiaal zoals het natuursteen en de plafonds zijn hergebruikt. De bestaande trappenhuizen zijn hersteld waar nodig en alleen geschilderd. Karakteristieke stalen binnenpuien met glas vertellen iets over de bouwperiode en hebben een nieuwe plek gekregen. Zelfs bruikbaar verpakkingsmateriaal is apart gehouden en is nu onderdeel van deze circulaire herbestemming. Zo zijn de pallets terug te vinden als houten plafondafwerking van de trappenhuizen. Ook vanuit de oude opvanglocatie zijn diverse materialen en onderdelen meegenomen naar de nieuwe locatie zoals keukenapparatuur, koelcellen, meubilair en armaturen. Nieuwe materialen zijn zorgvuldig gekozen en waar mogelijk zijn producten met een cradle to cradle-certificaat toegepast. De verticale gevelstroken zijn opnieuw vormgegeven voorzien van een verfijnde morsecode met een verwijzing naar de oorspronkelijke functie; ‘Onder dit gebouw bevindt zich een schuilkelder’.
energieneutrale opvanglocatie
Voor een energieneutraal gebouw bleek isolatie van de schil noodzakelijk. Vanwege beperkende perceelsgrenzen is het bestaande gevelmetselwerk vervangen voor een isolatiepakket van ruim 20 centimeter direct op het casco. Dit pakket is vervolgens voorzien van keramische steenstrips die door de juiste voeg het horizontale karakter van het gebouw versterken. Met onzichtbaar geíntegreerde zonnewering wordt overtollige zonnewarmte buiten gehouden. Het gebouw is aangesloten op het stadswarmtenet van Den Haag en wordt gasloos verwarmd met lage temperatuursverwarming. Het volledige dak is opnieuw en beter geïsoleerd en voorzien van zonnepanelen waardoor het complex in haar eigen energie kan voorzien.