van gendthallen: het casco
herstel van ritmiek en schaal
De herstelwerkzaamheden aan het casco van de Van Gendthallen krijgen vorm! Langzaam maar zeker transformeren de hallen van vergane glorie tot moderne multi-inzetbare ruimten. De opgave van deze restauratie is een ‘functieloos cascoherstel’. Een belangrijk uitgangspunt is dat de ensemble waarde van de hallen als geheel verstevigd wordt en zich weer expressief uitdrukt. Het oorspronkelijke ‘gezicht’ van de hallen wordt opnieuw geïnterpreteerd. Het casco wordt gekoesterd in de beleving en rauwe eigenheid van de hallen. De cascorestauratie is onderdeel van de transformatie van de Van Gendthallen op het Oostenburgereiland tot levendige broedplaats voor innovatieve startups, horeca en retail. In deze serie delen we de interessante stappen in het proces van deze bijzondere herontwikkeling.
Moderne en duurzame functionaliteit
Door de jaren heen is er veel gerommeld aan de gevels van de hallen. Het complex stond als werkplaats ten dienste van diverse functies. Daarbij is altijd heel pragmatisch omgegaan met het gebouw en de kopgevels. Aan de buitenzijde zijn deze sporen duidelijk zichtbaar, bijvoorbeeld bij hal 1. Hier wordt de ritmiek in de kopgevel duidelijk doorbroken door een reeks horizontale ramen die zelfs tot in de gevel van hal 2 reikt.
Door al deze aanpassingen heeft het gebouw zijn oorspronkelijke krachtige uitdrukking verloren. Eén van de doelstellingen van de cascorestauratie is dan ook om een sterke herinterpretatie van wat het ooit is geweest te creëren. De oorspronkelijke schuifpoorten keren terug. De enkele nog overgebleven poorten worden hersteld, bijvoorbeeld bij hal 5. De nieuwe poorten worden gemaakt van composiet; een volledig bio-based materiaal van natuurlijke hars en een kern van gerecycled foam. De gevel van het gehele ensemble krijgt een betere samenhang, ritme en schaal die weer refereert aan hoe het ooit geweest is.
Hal 4 en 5 zijn duidelijk anders vormgegeven dan de eerste drie. Hal 4 heeft bijvoorbeeld een casco in de vorm van een stalen vakwerkconstructie in plaats van hout. Deze wordt geheel wordt teruggebracht met nieuw staal en isolerend glas. De elegante gietijzeren kozijnen worden zorgvuldig hersteld en voorzien van vacuümglas. Het aanwezige vergeelde kunststof wat tijdens eerdere verbouwingen op de lichtstraten is geplaatst wordt vervangen door nieuw isolerend glas. Dit gebeurt ook in de langsgevels, waardoor de oorspronkelijke ritmiek en raamverdeling terugkeer. De uitgestrekte hallen worden weer alom verlicht door natuurlijk daglicht.
Oog voor de gevelafwerking
Van oorsprong hadden de daken van de hallen een houten daklijst met sierlijke gootklossen. Deze zijn samen met de oorspronkelijke stoomkappen verdwenen bij één van de eerdere verbouwingen. In plaats van een houten dakrand werden de gevels afgewerkt met metselwerk ezelsruggen. Technisch gezien geen duurzame afwerking want doordat de voegen aan het weer zijn blootgesteld weekt de constructie gemakkelijk open. Het nieuwe ontwerp is geïnspireerd op de oorspronkelijke verfijnde omlijsting, maar deze keer uitgevoerd in metselwerk met een zinken afdekker. Het is een interpretatie van het oorspronkelijke gevelbeeld én een duurzame en onderhoudsarme oplossing. Het metselwerk is in gelaagd reliëf opgebouwd en refereert daarmee naar de oude houten lijst.
Naast de dakomlijsting wordt op veel andere plekken in de gevel het metselwerk hersteld door een restauratiemetselaar. Het gebouw bestaat uit
veel verschillende soorten baksteen. Heel pragmatisch werd er simpelweg gewerkt met wat er op dat moment leverbaar was. Om die reden is er nu gekozen voor één steensoort waarmee al het inboetwerk wordt verricht. Deze steen ligt qua opbouw, structuur en kleur dicht bij de meest gebruikte steen in van het gebouw. (caption: de stenen worden niet vervuild maar laten zoals altijd in de geschiedenis van het gebouw duidelijk zien waar reparaties hebben plaatsgevonden.)
